Η Δημοκρατία μας…της Γιώτας Χατζηεμμανουήλ.
«… Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι
κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητος, διότι έμαθε τους
πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την
αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία…». Αυτό το είπε ο
Ισοκράτης και κατά κάποιο τρόπο την σκέψη του συνέχισε ο Θαλής ο Μιλήσιος που
είπε πως «Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους
ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες»!…
κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητος, διότι έμαθε τους
πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την
αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία…». Αυτό το είπε ο
Ισοκράτης και κατά κάποιο τρόπο την σκέψη του συνέχισε ο Θαλής ο Μιλήσιος που
είπε πως «Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους
ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες»!…
Νομίζω
όμως ότι ο Πλάτωνας ήταν ο πρώτος που άσκησε κριτική για την Δημοκρατία μιας
και πολύ νωρίς αντιλήφθηκε πως η ισότητα του δικαιώματος συμμετοχής των πολιτών
στην εκκλησία του δήμου, και η προσδοκία να εισακούγονται απ’ αυτήν και να
κατέχουν δημόσια αξιώματα, δεν οδηγούσε στην πλήρη εξασφάλιση ίσης εξουσίας
για όλους του π ο λ ί τ ε ς , ήταν επίπ λ α σ τ η και, κατά κ ά π ο ι ο τ ρ ό
π ο , ου τοπική. Περιγράφει καταπληκτικά τις ε λ λ ε ί ψ ε ι ς της σε μία
σπουδαία παραβολή του, από το έργο του Πολιτεία, βοηθώντας μας να
αντιληφθούμε την σύγχρονη εξαπάτησή μας.«Φαν τάσου» υποστηρίζει «ο κ α ρ α β ο
κ ύ ρ η ς πρώτα να είναι πιο σωματώδης και πιο δυνατός απ’ όλους που είναι μες
στο καράβι, μα να είναι μαζί και κάπως κουφός, να μη βλέπει και πολύ καλά
και να μην καταλαβαίνει και πάρα πολλά πράματα από τη ναυτική τέχνη. Οι ναύτες
να μαλώνουν μεταξύ τους για την κυβέρνηση του πλοίου και να έχει ο καθένας την
αξίωση να την πάρει αυτός απάνω του, χωρίς ποτέ του να έχει μάθει την τέχνη κι
ούτε να μπορεί να πει μήτε με ποιον δάσκαλο μήτε ποιον καιρό την έμαθε, αλλά να
υποστηρίζει πως αυτή δεν είναι πράγμα που διδάσκεται, κι αν κανείς λέει το
εναντίον, να είναι έτοιμος να τον κομματιάσουν.
όμως ότι ο Πλάτωνας ήταν ο πρώτος που άσκησε κριτική για την Δημοκρατία μιας
και πολύ νωρίς αντιλήφθηκε πως η ισότητα του δικαιώματος συμμετοχής των πολιτών
στην εκκλησία του δήμου, και η προσδοκία να εισακούγονται απ’ αυτήν και να
κατέχουν δημόσια αξιώματα, δεν οδηγούσε στην πλήρη εξασφάλιση ίσης εξουσίας
για όλους του π ο λ ί τ ε ς , ήταν επίπ λ α σ τ η και, κατά κ ά π ο ι ο τ ρ ό
π ο , ου τοπική. Περιγράφει καταπληκτικά τις ε λ λ ε ί ψ ε ι ς της σε μία
σπουδαία παραβολή του, από το έργο του Πολιτεία, βοηθώντας μας να
αντιληφθούμε την σύγχρονη εξαπάτησή μας.«Φαν τάσου» υποστηρίζει «ο κ α ρ α β ο
κ ύ ρ η ς πρώτα να είναι πιο σωματώδης και πιο δυνατός απ’ όλους που είναι μες
στο καράβι, μα να είναι μαζί και κάπως κουφός, να μη βλέπει και πολύ καλά
και να μην καταλαβαίνει και πάρα πολλά πράματα από τη ναυτική τέχνη. Οι ναύτες
να μαλώνουν μεταξύ τους για την κυβέρνηση του πλοίου και να έχει ο καθένας την
αξίωση να την πάρει αυτός απάνω του, χωρίς ποτέ του να έχει μάθει την τέχνη κι
ούτε να μπορεί να πει μήτε με ποιον δάσκαλο μήτε ποιον καιρό την έμαθε, αλλά να
υποστηρίζει πως αυτή δεν είναι πράγμα που διδάσκεται, κι αν κανείς λέει το
εναντίον, να είναι έτοιμος να τον κομματιάσουν.
Φαντάσου τους ακόμα να κρέμονται όλοι τους
απάνω στον καραβοκύρη και να το παρακαλούν, και να κάνουν το παν για να τους
δώσει στο χέρι το τιμόνι, κι αν δεν το επιτύχουν και προτιμηθούν άλλοι, να
τους σκοτώσουν και να τους ρίξουν στη θάλασσα! Έπειτα να μεθύσουν τον καλό
τους καραβοκύρη ή να τον ποτίσουν με κανένα ναρκωτικό, ή να τον ξεφορτωθούν με
όποιον άλλο τρόπο, και τότε να γίνουν αυτοί κύριοι του καραβιού, να ριχτούν
στις προμήθειες και να το στρώσουν στο φαγοπότι και στο γλέντι, ενώ το καράβι
θα πηγαίνει όπως φαντάζεται πια κανείς πως θα πηγαίνει. Κι εκτός απ’ αυτά, να
επαινούν και να ονομάζουν άξιο ναυτικό, και κυβερνήτη, και έμπειρο σε όλα τα
ζητήματα της τέχνης, εκείνον που τα καταφέρνει μια χαρά να τους βοηθήσει να
πάρουν με το καλό ή με το κακό τη διοίκηση από τα χέρια του καραβοκύρη, ενώ
κάθε άλλον που δεν είναι τέτοιος, τον κατηγορούν για άχρηστο, χωρίς να είναι
σε θέση να κ α τ α λ α β α ί ν ο υ ν πως ο αληθινός κ υ β ε ρ ν ή τ η ς πρέπει
να το έχει δουλειά του, να ξέρει τα γυρίσ μ α τ α τ η ς χ ρ ο νιάς, τις ώρες
και τις εποχές, τον ουρανό, τα άστρα, τους ανέμους και ότι άλλο σχετίζεται με
την τέχνη, αν πρόκειται να είναι στ’ αλήθεια κυβερνήτης του καραβιού. Πως όμως
θα το κυβερνήσει, είτε θέλουν είτε δεν θέλουν μερικοί απ’ το πλήρωμα. Αυτοί
νομίζουν πως δεν χρειάζεται καμιά ιδιαίτερη μάθηση ή τέχνη που να μπορεί να
την αποκτήσει κανείς εκτός από την καθαυτό κυβερνητική.
απάνω στον καραβοκύρη και να το παρακαλούν, και να κάνουν το παν για να τους
δώσει στο χέρι το τιμόνι, κι αν δεν το επιτύχουν και προτιμηθούν άλλοι, να
τους σκοτώσουν και να τους ρίξουν στη θάλασσα! Έπειτα να μεθύσουν τον καλό
τους καραβοκύρη ή να τον ποτίσουν με κανένα ναρκωτικό, ή να τον ξεφορτωθούν με
όποιον άλλο τρόπο, και τότε να γίνουν αυτοί κύριοι του καραβιού, να ριχτούν
στις προμήθειες και να το στρώσουν στο φαγοπότι και στο γλέντι, ενώ το καράβι
θα πηγαίνει όπως φαντάζεται πια κανείς πως θα πηγαίνει. Κι εκτός απ’ αυτά, να
επαινούν και να ονομάζουν άξιο ναυτικό, και κυβερνήτη, και έμπειρο σε όλα τα
ζητήματα της τέχνης, εκείνον που τα καταφέρνει μια χαρά να τους βοηθήσει να
πάρουν με το καλό ή με το κακό τη διοίκηση από τα χέρια του καραβοκύρη, ενώ
κάθε άλλον που δεν είναι τέτοιος, τον κατηγορούν για άχρηστο, χωρίς να είναι
σε θέση να κ α τ α λ α β α ί ν ο υ ν πως ο αληθινός κ υ β ε ρ ν ή τ η ς πρέπει
να το έχει δουλειά του, να ξέρει τα γυρίσ μ α τ α τ η ς χ ρ ο νιάς, τις ώρες
και τις εποχές, τον ουρανό, τα άστρα, τους ανέμους και ότι άλλο σχετίζεται με
την τέχνη, αν πρόκειται να είναι στ’ αλήθεια κυβερνήτης του καραβιού. Πως όμως
θα το κυβερνήσει, είτε θέλουν είτε δεν θέλουν μερικοί απ’ το πλήρωμα. Αυτοί
νομίζουν πως δεν χρειάζεται καμιά ιδιαίτερη μάθηση ή τέχνη που να μπορεί να
την αποκτήσει κανείς εκτός από την καθαυτό κυβερνητική.
Σ’ ένα λοιπόν καράβι που συμβαίνουν όλα αυτά
και βρίσκονται σ’ αυτή την κατάσταση τα πληρώματα, ποιαν ιδέα νομίζεις πως θα
είχαν οι ναύτες για έναν αληθινό κυβερνήτη; Δεν θα τον ονόμαζαν πραγματικά
μωρολόγο άνθρωπο και μετεωροσκόπο και άχρηστο γι’ αυτούς;» ( Πλάτωνα,
Πολιτεία, 488α – 489α, μετάφραση Ιωάννη Γρυπάρη ). Μας τα είπαν… να πω πως δεν
μας τα είπαν; Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, οι σοφοί. Αυτοί που το μυαλό τους δούλευε
με ορίζοντες διευρυμένους, με μέτρο, με συνοχή, με ομορφιά. Αυτοί που υποστήριζαν
πως ο άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος, να έχει ίσα δικαιώματα, ανεξάρτητα
από τις ικανότητες και την συνεισφορά του, αλλά και από την κοινωνική του τάξη.
Αυτοί που στήριζαν τον σεβασμό στις πολιτικές και ηθικές αρχές. Αυτοί που είχαν
διαβλέψει πως η πολιτική κυριαρχείται από αχαλίνωτες επιθυμίες και φιλοδοξίες
και οδεύει αντίστροφα, με μαθηματική ακρίβεια, προς την πολιτική αστάθεια και
τελικά προς την Τυραννία!
και βρίσκονται σ’ αυτή την κατάσταση τα πληρώματα, ποιαν ιδέα νομίζεις πως θα
είχαν οι ναύτες για έναν αληθινό κυβερνήτη; Δεν θα τον ονόμαζαν πραγματικά
μωρολόγο άνθρωπο και μετεωροσκόπο και άχρηστο γι’ αυτούς;» ( Πλάτωνα,
Πολιτεία, 488α – 489α, μετάφραση Ιωάννη Γρυπάρη ). Μας τα είπαν… να πω πως δεν
μας τα είπαν; Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, οι σοφοί. Αυτοί που το μυαλό τους δούλευε
με ορίζοντες διευρυμένους, με μέτρο, με συνοχή, με ομορφιά. Αυτοί που υποστήριζαν
πως ο άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος, να έχει ίσα δικαιώματα, ανεξάρτητα
από τις ικανότητες και την συνεισφορά του, αλλά και από την κοινωνική του τάξη.
Αυτοί που στήριζαν τον σεβασμό στις πολιτικές και ηθικές αρχές. Αυτοί που είχαν
διαβλέψει πως η πολιτική κυριαρχείται από αχαλίνωτες επιθυμίες και φιλοδοξίες
και οδεύει αντίστροφα, με μαθηματική ακρίβεια, προς την πολιτική αστάθεια και
τελικά προς την Τυραννία!
