7 Νοεμβρίου 2024

«Eίμαστε μέρος μιας μεγαλύτερης ιστορίας.» : Μια συνομιλία της Καλλιόπης Λιαδή με τον ζωγράφο Ανδρέα Μαράτο.

Η συνέντευξη
πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης ζωγραφικής του Ανδρέα Μαράτου με τίτλο Προσωπικά Ημερολόγια.
Πρόκειται για
μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση που είχε ο εικαστικός με την Καλλιόπη Λιαδή λίγο
μετά τον ερχομό του νέου έτους.
Ο Ανδρέας
Μαράτος, ένας ιδιαίτερα πνευματώδης καλλιτέχνης, παρουσιάζει ένα μέρος της
εικαστικής του διαδρομής, στην έκθεση που κλείνει την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2020. Δεκατέσσερα ζωγραφικά έργα, όπου μέσα
από αυτά παραδίδει στο κοινό κομμάτια από τη ζωή του, εμπειρίες και στιγμές που
έμειναν στη μνήμη του, καθώς και εικόνες της σύγχρονης καθημερινότητας του.
Πρόσωπα αναλλοίωτα
στον χρόνο, αφού ο Μαράτος τα αποτύπωσε με αμεσότητα εικαστική και αρτιότητα
που αγγίζει την εικόνα της απτής πραγματικότητας. Παρόλα αυτά το έργο του δε
σταματά εκεί και διεισδύει στον δυσπρόσιτο κόσμο του συναισθήματος, δίνοντας
θέση στην ερμηνευτική προσέγγιση των θεμάτων όπου κυριαρχεί η απλή περιγραφή.
Άξια μνείας
και η συγγραφική εικονογραφική δουλειά του Ανδρέα Μαράτου μέσα απ’ την οποία
ξεδιπλώνεται μια διαφορετική πλευρά του ποικιλόμορφου ταλέντου που τον
διακρίνει. Καταγράφοντας με τρόπο εικαστικό και  διατηρώντας πάντα έναν ποιητικό τόνο ζωγραφικής
και γραφής η πορεία του μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.  Ο μίτος που τον ενώνει με την αφετηρία συνεχίζει
να ξετυλίγεται ακόμα και σήμερα από το κουβάρι της ζωής του, θυμίζοντάς του
πάντα πως είναι μέρος μιας μεγαλύτερης ιστορίας από αυτήν που ο ίδιος καταγράφει.
Ζώης Σπ. Κουτρούλης

Πολλά από τα έργα σας είναι εμπνευσμένα από
κάποιο ποίημα. Τι ρόλο παίζει η ποίηση στη ζωή σας; 
Οι στιγμές ουσιαστικής
συνάντησης μαζί της είναι στιγμές μιας λάμψης, που όλα φαίνονται για λίγο
καθαρά, σα να σου αποκαλύπτονται. Η πυκνότητα και η αφαίρεση της ποιητικής
γλώσσας μπορεί να σε κάνει να συλλάβεις ένα νόημα που πίστευες πως πάντοτε σου
διέφευγε. Κι αν τότε, μια εικόνα, ένα εικαστικό ερέθισμα, ενωθεί συνειρμικά με
αυτή την ποιητική αίσθηση, και καταφέρει η περιπέτεια της ζωγραφικής μου να τη
μετατρέψει σε έργο, τότε, έχω τη χαρά να έχω αποτυπώσει ζωγραφικά ένα ίχνος αυτής
της πολύ προσωπικής συνάντησης.

Πού βρίσκεται η ποίηση στην σημερινή καθημερινότητα;
Σε ένα βλέμμα,
μια χειρονομία, ένα άγγιγμα, ένα πηγαίο χαμόγελο, στο πρωινό φως, σε ένα τραγούδι,
μια φράση, μια εικόνα, σε μια διαδρομή με λεωφορείο, μια εκδρομή κάτω από
ανοιχτό ουρανό, στη θέα μιας πόλης, σε μια ξαφνική μνήμη, σε μια πράξη
αλληλεγγύης ή τρυφερότητας, σ’ έναν ωραίο αγώνα, σε μια αλήθεια που βρίσκει
αποδέκτες, σε μια μικρή νίκη, σε μια πικρή ήττα. Παντού, αν θέλεις να την δεις.


Λεπτομέρεια έργου


Σε αρκετά από τα έργα σας υπάρχει μια κόκκινη κλωστή ή ένα κουβάρι. Πού μας
οδηγεί η κλωστή; Ξετυλίγεται ή τυλίγεται το κουβάρι αυτό;

Η κλωστή άρχισε να ξετυλίγεται σε μία αφίσα μου για τα 60 χρόνια από τη
λήξη του 2
ου Παγκοσμίου Πολέμου, κι ύστερα έγινε οδηγός για την
ιστορία μου στο «Δάσος με τα πετρωμένα αηδόνια», ένα βιβλίο που έγραψα,
ζωγράφισα και σχεδίασα στο φιλόξενο εργαστήριο Τέχνης του Βιβλίου της Λεώνης
Βιδάλη στην ΑΣΚΤ. Ξετυλίγεται από τότε, για να με βοηθάει να «αφηγούμαι», για
να μας θυμίζει από πού ερχόμαστε και πού πηγαίνουμε κι ότι είμαστε μέρος μιας
μεγαλύτερης ιστορίας. Άλλοτε μένει μετέωρη κάπου μέσα στην εικόνα,
σηματοδοτώντας μια κομβική στιγμή, μια ετεροτοπία, ένα τέλος, κι άλλοτε
συνεχίζει ανενόχλητη το δρόμο της.


Ο Ανδρέας Μαράτος μπροστά από πρόσφατο έργο του, στον χώρο της Γκαλερί Estudio.


Ο ίδιος έχετε γράψει και εικονογραφήσει τρία βιβλία. Ποια ήταν η πηγή
έμπνευσης για το καθένα;

Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου, εξαιτίας της αγάπης μου για το βιβλίο,
πήρα ως επιλογή το εργαστηριακό μάθημα της Τέχνης του Βιβλίου. Το εργαστήριο
της Λεώνης Βιδάλη το ένιωσα σαν δεύτερο σπίτι μου. Εκεί έγραψα, ζωγράφισα και
σχεδίασα αυτές τις τρεις ιστορίες. Η πρώτη μου ύλη ήταν τραγουδάκια που σκάρωνα
στο στρατό, απ’ αυτά που δεν είχαν ελπίδα να επιβιώσουν μουσικά σε κανένα άλλο
περιβάλλον. Γράφοντας προέκυψαν αυτά τα μελαγχολικά παραμύθια για ενήλικα
παιδιά: Οι
  επτά λιποτάχτες, το δάσος με
τα πετρωμένα αηδόνια κι ο βροχοποιός. Τυπώθηκαν τότε σε τρία αντίτυπα το καθένα
και αποτέλεσαν μέρος της πτυχιακής μου, μαζί με τα ζωγραφικά έργα που
περιέχουν.


Λεπτομέρεια έργου

Κάρβουνα, λάδια…Ποια η συνομιλία σας με το κάθε υλικό;

Επέλεξα και τα δύο υλικά γιατί η ζωγραφική μου δεν είναι της μιας
χειρονομίας. Μου αρέσει το διαρκές πλάσιμο, να σβήνω, να επανέρχομαι, να
επεμβαίνω ξανά και ξανά και μέσα από αυτή τη διαδικασία ολοκληρώνω πάντα ένα
έργο. Ή το απορρίπτω. Ανάμεσα στην αρχική ιδέα και το τελικό αποτέλεσμα
μεσολαβεί χρόνος, και μια διαδικασία που άλλοτε δικαιώνει το αρχικό ερέθισμα κι
άλλοτε το ανατρέπει εντελώς. Αυτό το ταξίδι είναι ο τρόπος μου να ζωγραφίζω.

Υπάρχουν κάποιοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει τη φιλοσοφία σας στην
τέχνη;

Τα
πορτρέτα του Ρέμπραντ, το φως στους εσωτερικούς χώρους του Βερμέερ και του
Χόππερ, η ποιητική του Μαγκρίτ, η Κάτε Κόλβιτς, ο Μόραλης κι ο δάσκαλός μου ο Μπότσογλου…
Δεν ξέρω πού να σταματήσω. Είναι πολλά τα «σπαράγματα» που συγκροτούν το δικό
μου φανταστικό μουσείο. Το σίγουρο είναι ότι η ζωγραφική μου είναι παραστατική
και ανθρωποκεντρική. Θα έλεγα ότι προσιδιάζει περισσότερο σε έναν ποιητικό,
κριτικό ρεαλισμό με υπερρεαλιστικά στοιχεία.



Στα εγκαίνια της έκθεσης “Προσωπικό Ημερολόγιο”



Ποιος θα ήταν για εσάς ο ιδανικός τρόπος εισαγωγής των παιδιών στις
εικαστικές τέχνες;

Η ισοβαρής ενασχόληση σε δύο επίπεδα.
Από τη μία να εξασφαλίζουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να έρχονται σε
επαφή με έργα τέχνης και να συζητάμε μαζί τους γι’ αυτά, να τους μιλάμε για τα
«μυστικά» τους, τη σύνθεση, τη δομή, το σχέδιο, τα χρώματα, τις τεχνικές, τις
ιδιαιτερότητες. Η ποικιλία και η εμβάθυνση θα δώσουν την απαραίτητη ύλη για την
καλλιέργεια βλέμματος, κι αυτή θα αλλάξει τον τρόπο τους να παρατηρούν τον
κόσμο.

Από την άλλη να τους δίνουμε την ευκαιρία να πειραματίζονται με υλικά και
τεχνικές που τους μαθαίνουμε και να εκφράζονται με εικαστικό τρόπο. Σιγά σιγά
θα κατακτούν βαθμούς προσωπικής ελευθερίας αυτής τους της έκφρασης μέσα σε ένα
πλαίσιο κανόνων που την υπηρετούν.

Ο συνδυασμός «θεωρίας και πράξης» με αυτή τη μορφή απευθύνεται σε όλα τα
παιδιά, ανεξάρτητα από το αν έχουν κλίση στις εικαστικές τέχνες ή όχι,
καλλιεργεί τη φαντασία τους και τη δημιουργικότητά τους, μπορεί να δώσει
καρπούς και σε συνεργασία με άλλα μαθήματα και αποτελεί ουσιαστικό κρίκο σε μία
ολιστική, ανθρωποκεντρική και ελευθερόφρονη παιδεία. Η ελληνική εκπαιδευτική
πραγματικότητα δυστυχώς αντιμετωπίζει ακόμα την καλλιτεχνική παιδεία ως
πάρεργο, περιττή πολυτέλεια, διάλειμμα από τα «σοβαρά» μαθήματα και βαρίδι για
τις κοινωνικές δαπάνες. Μάλλον γιατί επιδιώκει άλλου τύπου πολίτες.

Ποιος ο ρόλος της ζωγραφικής στο σύγχρονο εικαστικό χώρο; 
Προσπαθεί
μάλλον να αποδείξει στους θεσμικούς της εκπροσώπους ότι δεν είναι «πτώμα». Όχι
γιατί νιώθει η ίδια νεκρή αλλά γιατί εξαγγέλλουν διαρκώς το θάνατό της, στο
όνομα μάλιστα κάποιας εξ αποκαλύψεως προόδου που δεν χρειάζεται επιχειρήματα,
αρκεί ένας αέρας απαξίωσης. Τώρα, γιατί τα θεσμικά κυκλώματα της τέχνης θέλουν
να μας πείσουν ότι ένας κόσμος χωρίς ζωγραφική θα είναι ένας καλύτερος κόσμος,
δεν ξέρω να σας πω. Από πού, από ποια κοινωνική πραγματικότητα γύρω τους,
άραγε, αντλούν τα επιχειρήματά τους και τα βρίσκουν πειστικά; Γιατί είναι εξ
ορισμού προοδευτική και ανοιχτόμυαλη μια εγκατάσταση και οπισθοδρομικός
μικροαστισμός ένας πίνακας ζωγραφικής; Τι είδους επανάσταση είναι αυτή που
συντηρεί και συντηρείται από έναν όλο και πιο ζοφερό κόσμο ανταγωνισμού με
όρους αλάθητου; Δεν απαντώ με ερωτήσεις επειδή δεν έχω άποψη αλλά γιατί νομίζω
ότι είναι απαραίτητο κάποια στιγμή να γίνει επί της ουσίας αυτή η συζήτηση.

Υπάρχει
και η άλλη όψη όμως, εξίσου προβληματική. Αυτή μιας ζωγραφικής, ανεικονικής ή
ψευδομιμητικής, απαίδευτης, αβασάνιστης, του «έτσι νιώθω», του «θέλω απλώς να
εκφραστώ». Για να αποφασίσεις να πεις ότι υπηρετείς μια τέχνη, οφείλεις να
σεβαστείς τα προσίδια μέσα της, τη δική της αρχιτεκτονική. Χωρίς γνώση άλλωστε,
δεν υπερβαίνεις, ούτε εμπλουτίζεις, ούτε ανατρέπεις κανόνες. Απλά τους
παρακάμπτεις. Πιστεύω ότι οι δύο αυτές όψεις αλληλοτροφοδοτούνται με
επιχειρήματα εις βάρος τελικά της ίδιας της ζωγραφικής τέχνης.

Παρόλα
αυτά η ζωγραφική προχωράει, βαθαίνει, εξελίσσεται, σε συνεχή διάλογο με την
ιστορία της, καλλιεργεί βλέμματα, συνομιλεί με την εποχή της. Όπως έλεγε και ο
Μωρίς Μερλώ-Ποντύ: «Πάντα κάτι μένει να ζωγραφιστεί».




Ένα όραμα και μια ευχή για τις τέχνες τη νέα δεκαετία.

Να αφήσουμε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν. Πιστεύω στο διάλογο όλων των
μορφών εικαστικής έκφρασης και τη δημιουργική συνύπαρξή τους. Το αίτημα της
τέχνης δεν είναι στενά φορμαλιστικό, αλλά αίτημα εσωτερικής συνέπειας,
ειλικρίνειας, παιδείας και ελεύθερης έκφρασης, επαφής με τις δυναμικές και τα
μετέωρα αιτήματα της εποχής. Ένα εικαστικό έργο τέχνης δεν είναι βιομηχανικό
προϊόν αλλά αποτέλεσμα μιας προσωπικής δημιουργικής πράξης που αναζητά τον
κοινωνικό της ρόλο και την επικοινωνία της με τον κόσμο. Εύχομαι, τέλος, να
πάψει να θεωρείται ουτοπία το να ζούμε από την τέχνη μας.
             

Ο Ανδρέας Μαράτος γεννήθηκε και ζει
στην Αθήνα. Είναι ζωγράφος και υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Πολιτικής
Επιστήμης & Ιστορίας
 
του Πάντειου Πανεπιστήμιου.
 

Σπούδασε στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα
«Σχεδιασμός-Χώρος-Πολιτισμός» της Αρχιτεκτονικής Ε.Μ.Π., στην Ανωτάτη Σχολή
Καλών Τεχνών Αθήνας (Ζωγραφική στο Β’ Εργαστήριο του Χρόνη Μπότσογλου και Τέχνη
του βιβλίου στο Εργαστήριο Γραφικών Τεχνών, Τυπογραφίας και Τέχνης του βιβλίου
της Λεώνης Βιδάλη) και στο
 
Τμήμα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Στο ενεργητικό του έχει τρεις ατομικές
εκθέσεις, συμμετοχές σε πολλές ομαδικές, εικονογραφήσεις κι εξώφυλλα βιβλίων,
καθώς και τρία καλλιτεχνικά βιβλία με τίτλους:
 Οι επτά λιποτάχτες, Το δάσος με τα
πετρωμένα αηδόνια, Ο βροχοποιός
. Είναι μέλος του
Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Έργα του υπάρχουν στη συλλογή του
Μουσείου Φρυσίρα.

Από τις εκδόσεις Ιανός κυκλοφορεί
το βιβλίο του:
 Ουτοπία
κρυμμένη στο σώμα της πόλης/ Ο μουσικός κόσμος του Μίκη Θεοδωράκη και η εποχή
του
.  
Η έκθεση Προσωπικό Ημερολόγιο του Ανδρέα Μαράτου

 ολοκληρώνεται
την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου.





Estudio Gallery
ΚΥΡΙΑΖΗ
22Α ΚΗΦΙΣΙΑ 14562 | Τ. 210 8086611 |
 machi@estudio.gr
ΩΡΑΡΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ:
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ
10:00 – 21:00 | ΚΛΕΙΣΤΑ: 5, 6/01/2020
 
Λεπτομέρεια έργου


Η Καλλιόπη Λιαδή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και κατάγεται από τη Χίο. Σπούδασε ζωγραφική στο Brooklyn College (CUNY) στη Νέα Υόρκη (1990-1995) και έχει κάνει πολλές
διαφορετικές διαδρομές στο χώρο της δημιουργικής έκφρασης. Όσες ολοκληρώθηκαν
είχαν αίσιο τέλος, ενώ κάποιες εξελίσσονται ακόμα. Σημαντικοί σταθμοί
αποτέλεσαν η εγκατάσταση της στη Χίο και η δημιουργία της πολιτιστικής δράσης
«Αίθουσα Τεχνών Καλλιόπη» (2006 – 2014).
Τα τελευταία
χρόνια μπήκε στον κόσμο της αφηγηματικής τέχνης που τώρα εξερευνά δημιουργώντας
πια εικόνες με τον προφορικό λόγο.

Συνεργάστηκε
με την πολιτιστική ιστοσελίδα “Απλωταριά”, κυρίως, ως παραγωγός της
εκπομπής-
podcast
“Ανοιχτά Ημερολόγια” (2015-2018). Από το 2018 η εκπομπή μεταδίδεται
κάθε Πέμπτη, 8-9μ.μ., στο διαδικτυακό “Πορτοκαλί Ραδιόφωνο”. Από το
2016 συντονίζει εικαστικά εργαστήρια για παιδιά στην “Ομάδα έκφρασης και
παιχνιδοπλασίας Αερικό”.