Η χαρακτική υφή της μνημονικής εμπειρίας

Αφιερωματική έκθεση στον χώρο τέχνης ETCH INK

Hambis at ETCH INK

Το ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ – PANDOLFINI & ΣΙΑΤΕΡΛΗ Α.Μ.Κ.Ε. παρουσιάζει την αφιερωματική έκθεση στον Κύπριο χαράκτη Χαμπή με τίτλο Η χαρακτική υφή της μνημονικής εμπειρίας, στο χώρο τέχνης ETCH INK από τις 8 Νοεμβρίου έως τις 7 Δεκεμβρίου 2024. Η έκθεση πραγματεύεται τη θεματική της μνήμης και του χρόνου όπως χαρτογραφείται στο έργο του σπουδαίου δημιουργού, μέσα από θεματικές ενότητες χαρακτικών έργων και μεταξοτυπιών που αποτελούν ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη για το Ιστορικό Αρχείο του Κέντρου Χαρακτικής Αθηνών.

Καθοριστική για την καλλιτεχνική του διαδρομή, υπήρξε η γνωριμία και η μαθητεία του κοντά στον χαράκτη Τάσσο Αλεβίζο. Στη μνήμη του δασκάλου του ίδρυσε σχολή παραδίδοντας μέχρι και σήμερα ελεύθερα μαθήματα χαρακτικής στην Κύπρο. Η δράση και το έργο του λαμβάνουν πολύπλευρες διαστάσεις, υπερβαίνοντας το μονομερώς καλλιτεχνικό ενδιαφέρον και αποκτώντας ευρύτερο κοινωνικό χαρακτήρα. Με πυρήνα το εργαστήριο, συγκροτήθηκε μια κοινότητα ανθρώπων με κίνητρο, περιέργεια και αμοιβαία αγάπη για τη χαρακτική. Στο χωριό Πλατανίστεια της Λεμεσού, ο Χαμπής ίδρυσε το 2008 το πρώτο Μουσείο Χαρακτικής στην Κύπρο, ενώ παράλληλα με το προσωπικό έργο του, συνεχίζει αδιαλείπτως έως σήμερα τη μύηση στην τέχνη της χάραξης και του τυπώματος μέσα από μαθήματα και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Hambis at ETCH INK — Χαμπής, Καλικάντζαροι, 2006, μεταξοτυπία, 17,5×52 εκ. | Hambis, Kalikangiari (The goblins), 2006, silkscreen, 17,5×52 cm.

Η έκθεση του Χαμπή στην Αθήνα αποτελεί φόρο τιμής στο έργο του μεγάλου δημιουργού, αλλά και στη μακρά φιλία και τη δημιουργική παράλληλη συμπόρευση με το Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών και τους ιδρυτές του Pino Pandolfini και Δήμητρα Σιατερλή από το 1990 μέχρι σήμερα. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το έργο του χαράκτη και εικονογράφου, μέσα από πολλαπλές ενότητες έργων του Ιστορικού Αρχείου του ΚΧΑ. Στην έκθεση παρουσιάζεται ενότητα επτά χαρακτικών έργων που πραγματεύονται και αποτυπώνουν την Κυπριακή Τραγωδία του 1974, συνδυάζοντας στοιχεία μαρτυρίας και καταγγελτικής κραυγής απέναντι στα ταραχώδη γεγονότα του πραξικοπήματος και της εισβολής στην Κύπρο. Σε συνομιλία με την ενότητα αυτή, παρουσιάζονται μεμονωμένες λινολεογραφίες εμπνευσμένες από το πολιτισμικό απόθεμα και τη λαϊκή παράδοση της Κύπρου, που ξεδιπλώνονται ως εγχάρακτα «κεντήματα», οπτικά ποιήματα, μορφές καταγραφής και ιδιόχειρα τυπωμένα τεκμήρια ενός κόσμου που χάνεται. Σε συνομιλία με το χαρακτικό έργο, παρουσιάζεται επίσης το πλούσιο corpus εικονογραφήσεων του καλλιτέχνη, με πλήρεις ενότητες μεταξοτυπιών από τις εικονογραφήσεις βιβλίων και παραμυθιών όπως «Ο Σπανός τζι’ οι σαράντα δράτζιοι», «Οι τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς», «Οι καλικάντζαροι», «Το Βασιλόπουλλον της Βενεδιάς» καθώς και η ενότητα «Ερωτικά στην Πέτραν του Ρωμιού».

Όπως σημειώνει η ιστορικός τέχνης και μουσειολόγος Βάσια Μαγουλά για την έκθεση: «Το χαρακτικό έργο του Χαμπή συνδυάζει τη βιωμένη μνήμη του δημιουργού με το πολιτιστικό παρελθόν και τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου. […] Χαράκτης βαθιά συνδεδεμένος με την λαϊκή παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου καταγωγής του, κατόρθωσε να ευθυγραμμίσει τη δημιουργική του έκφραση με το άμεσο βίωμα και τη μνήμη, το τραύμα του ξεριζωμού και τη διαμαρτυρία απέναντι στην βαναυσότητα. Οι εικόνες του γεννιούνται στο σημείο διεπαφής αναμεσα στην προσωπική και τη συλλογική μνήμη».

Το έργο του Χαμπή χαρτογραφεί χώρους ίασης και επούλωσης του τραύματος, δια μέσου της αναγωγής, της διαφύλαξης και της επανεγγραφής των πολιτισμικών αποθεμάτων που τον διαμορφώνουν ως άνθρωπο και ως δημιουργό. Συνάμα, ηχεί ως ύμνος για τη μαγεία των λαϊκών κυπριακών μύθων και της ποίησης, την αθωότητα και τον έρωτα. Ενίοτε, ξεδιπλώνεται ως οπτικό ποίημα ή παραμύθι υπό τη μορφή εικονογραφήσεων που συνδυάζουν στοιχεία λαογραφίας, προφορικής ιστορίας, προσωπικών βιωμάτων, φαντασίας και παιχνιδιού. Κάθε επιμέρους λεπτομέρεια και κάθε εικόνα στη δουλειά του, σφυρηλατείται από θραύσματα μνήμης που κυοφορούν το παρελθόν σε παρόντα χρόνο και λειτουργούν ως θεματοφύλακες της μνήμης στο μέλλον.

Σύντομο βιογραφικό

O Χαμπής (Τσαγγάρης) γεννήθηκε το 1947 στην Κοντέα της επαρχίας Αμμοχώστου. Ασχολήθηκε από νωρίς με την τέχνη κι οργάνωσε την πρώτη ατομική του έκθεση στην Αμμόχωστο το 1968. Το 1971, ύστερα από πρόσκληση του διάσημου Έλληνα χαράκτη Α. Τάσσου, πήγε στην Αθήνα και πήρε τα πρώτα μαθήματα χαρακτικής στο εργαστήριό του. Το 1976 πήγε στη Μόσχα όπου για σειρά ετών (1976-1982) φοίτησε στο Κρατικό Καλλιτεχνικό Ινστιτούτο «Σούρικωφ» σπουδάζοντας γραφικές τέχνες. Μετά την αποφοίτησή του, το 1982, ο Χαμπής Τσαγγάρης επέστρεψε στην Κύπρο όπου εξακολουθεί να ζει και να εργάζεται μέχρι σήμερα. Παρουσίασε ατομικές εκθέσεις έργων του σε Κύπρο, Μόσχα, Τίτογκραντ, Αθήνα, Κοζάνη, Λιουμπλιάνα, Λονδίνο, Νανσύ, Εδιμβούργο, Πόλη του Μεξικού, Νέα Υόρκη. Πήρε επίσης μέρος σε ομαδικές εκθέσεις σε Κύπρο, Ελλάδα, Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Αυστραλία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Γαλλία, κ.α. Μεταξύ άλλων πήρε μέρος στην 9η μπιενάλε Αλεξάνδρειας (1972), στην έκθεση Κοινοπολιτείας στην Αυστραλία (1982), στην 15η και 16η μπιενάλε γραφικών τεχνών της Λουμπλιάνα (1983 και 1985), στην έκθεση καλλιτεχνών Μεσογείου στη Μασσαλία (1985) κ.α. Έργα του βρίσκονται σε κρατικές και ιδιωτικές συλλογές και σε μουσεία σε Ρωσία, Ελλάδα, Κύπρο, Τσεχοσλοβακία, Αγγλία, Ελβετία, Αυστραλία κ.α. Το βιβλίο του Χαμπή “Οι τρίπλαροι τζ̆ι ο δράκος της μηλιάς” επελέγη από τη Διεθνή Παιδική και Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου, στα κορυφαία 200 του κόσμου και τιμήθηκε με τον τίτλο White Ravens. Το 2008 ίδρυσε στην Πλατανίσκια το Μουσείον Χαρακτικής Χαμπή, με συλλογή έργων από διάφορες χώρες, που εκτείνεται τον 16ο αιώνα μέχρι σήμερα. Το 2019, ιδρύθηκε το Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στη Λευκωσία. Το 2023 βραβεύτηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο European Heritage Award / Europa Nostra Award.

Κείμενο έκθεσης: Βάσια Μαγουλά, Ιστορικός τέχνης – Μουσειολόγος

H έκθεση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, με τη στήριξη του Σπιτιού της Κύπρου | Κέντρου Πολιτισμού της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Χώρος τέχνης ETCH INK

Αργυρουπόλεως 16, Λυκαβηττός, Τ.Κ. 114 71, Αθήνα

Εγκαίνια: Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2024, 18:30 – 22:30

Διάρκεια έκθεσης: 8 Νοεμβρίου – 7 Δεκεμβρίου 2024

Ημέρες & ώρες λειτουργίας:

Τετάρτη – Πέμπτη – Παρασκευή 17.00- 21.00 & Σάββατο 11.00 – 15.00

Επικοινωνία | info@athens-printmaking.com | www.athens-printmaking.com

https://www.facebook.com/etchINKgallery/

|EN|

ΑΤΗΕΝS PRINTMAKING ART CENTER – PANDOLFINI & SIATERLI presents

the tribute exhibition Hambis: The engraved texture of lived memory

Opening: Friday 8th November, 6:30pm – 10:30pm

Duration: November 8 – December 7, 2024

ETCH INK art space

Hambis at ETCH INK

ATHENS PRINTMAKING ART CENTER – PANDOLFINI & SIATERLI C.N.P.P. presents the tribute exhibition to the Cypriot printmaker Hambis titled The engraved texture of lived memory, at ETCH INK art space from November 8 until December 7, 2024. The exhibition revolves around memory and time as reflected in the work of the renowned artist, through theme sections of engravings and silkscreens, courtesy of the artist to the Historical Archive of the Athens Printmaking Art Center.

Hambis’ acquaintance and apprenticeship with Greek printmaker Tassos Alevizos were pivotal in shaping the former’s path as a printmaker and as a person. In honour of his mentor, he founded a workshop in Cyprus, offering free printmaking lessons. His multifaceted practice transcends solely artistic interests, taking on broader social dimensions. Gradually, a community of people, driven by curiosity and a shared love for the particular art form, was built within and around the workshop. In 2008, Hambis established Cyprus’ first Printmaking Museum in the village of Platanisteia, Limassol. To this day, alongside his individual practice, he continues, through lessons and cultural events, to initiate others into the craft of engraving and printing.

Hambis’ exhibition in Athens pays tribute not only to his work but also to his long-standing friendship and creative collaboration with the Athens Printmaking Art Center and its founders, Pino Pandolfini and Dimitra Siaterli, from 1990 until today. The works on display, sourced from the Historical Archive of the Center, showcase his dual role as both engraver and illustrator. More specifically, the exhibition features a series of seven engravings that depict and bear witness to the Cypriot crisis of 1974, using testimonial elements as a cry of protest against the turbulent events of the military coup and the Turkish invasion. Alongside that is a collection of linocuts, inspired by the cultural heritage and folk traditions of Cyprus. These engraved “embroideries” unfold in the form of visual poems, documents and records, hand-printed pieces of evidence of a world in decline. The artist’s illustrations are presented in dialogue with his printmaking work. These include complete sections of silkscreens from books and fairytales, such as Spanos and the Forty Dragons, The triplets and the dragon of the apple tree, The Prince of Venice, Kalikangiari (The goblins), Erotics at Petra tou Romiou.

Art historian and museologist Vassia Magoula notes: Hambis’ oeuvre blends his own lived experience with the cultural heritage and recent history of Cyprus. […] Deeply connected to folk tradition and the cultural heritage of his homeland, Hambis has aligned his artistic voice with lived experience and memory, the trauma of displacement, and protest against brutality. It is at that intersection of personal and collective memory where the artist’s images stem from.

Hambis’ printmaking gestures go even further, mapping spaces of healing and recovery from trauma through the elevation, preservation, and reevaluation of the cultural contexts that have shaped him as both a person and a creator. His body of work echoes as a hymn to the enchanting qualities of Cypriot folk myths and poetry, to innocence, and love. At times, his work unfolds as a visual poem or fairy tale, weaving together elements of folklore, oral history, personal experience, fiction, and play. Every detail, motif, or visual depiction in his work is forged from mnemonic fragments that carry the past into the present and function as depositories of memory for the future.

Artist Bio

Hambis (Tsangaris) was born in Κontea, Famagusta District of Cyprus in 1947. He engaged in the arts at an early age and he organised his first solo exhibition in 1968, in Famagusta. In 1971, upon an invitation by the renowned Greek engraver Tassos Alevizos, he moved to Athens where took his first printmaking lessons in his workshop. From 1976 until 1982 he studied graphic arts at the Moscow Surikov State Academic Institute of Fine Arts. After his graduation in 1982, Hambis Tsangaris returned to Cyprus where he lives and works to this day. He has presented solo exhibitions in Cyprus, Moscow, Titograd, Athens, Kozani, Ljubljana, London, Nancy, Edinburgh, Mexico City and New York. He has participated in group exhibitions in Cyprus, Greece, United States, China, Australia, Yugoslavia, Bulgaria, France, etc. His work has been exhibited in the 9th Alexandria Biennale (1972), the Commonwealth Exhibition in Australia (1982), the 15th and 16th Biennale of Graphic Arts in Ljubljana (1983 and 1985), the Mediterranean Artists Exhibition in Marseille (1985) etc. His works are part of public, private and museum collections in Russia, Greece, Cyprus, Czechoslovakia, England, Switzerland, Australia. Hambis’ illustrated book “The triplet brothers and the apple tree dragon” was selected by the International Youth Library in Munich as one of the 200 notable new children’s and young adult books in the world, awarded with The White Ravens. In 2008 he founded the Hambis Museum of Printmaking in Plataniskia, Limassol, with a broad collection of prints from various countries, spanning from the 16th century to this date. In 2019, the Hambis Municipal Museum of Printmaking in Nicosia was inaugurated. In 2023, he was awarded the European Heritage Award / Europa Nostra Award.

Exhibition text: Vassia Magoula, Art historian – Museologist

The exhibition is organised under the auspices and the financial support of the Ministry of Culture, with the nominal support of the House of Cyprus | Center for Culture of the Embassy of the Republic of Cyprus in Greece.