Ιταλική Μπιενάλε. Βενετία 2017 “Viva Arte Viva” ( Φωτορεπορτάζ ), Μέρος πρώτο.

Κείμενα/Επιμέλεια/Φωτορεπορτάζ: Ζώης Σπ. Κουτρούλης για το www.itsonlyarts.com

57η Μπιενάλε της Βενετίας. Ένα σημαντικό
καλλιτεχνικό γεγονός. Μια έκθεση που ανοίγει τις πύλες της κάθε δύο χρόνια και
εκτείνεται σε όλη την πόλη. Μπορεί να δει κανείς έργα διάσπαρτα σε πολλά σημεία
όμως οι δύο περιοχές που φιλοξενούν τις κεντρικές εκθέσεις της Μπιενάλε είναι
τα Τζιαρντίνι ( Οι κήποι της Βενετίας ) και η Αρσενάλε.

Ο γενικός τίτλος της φετινής έκθεσης “Viva Arte Viva”, δηλαδή: «Ζήτω η Τέχνη,
Ζήτω!».

Η επιμελήτρια Κριστίν Μασέλ, στην οποία
ανατέθηκε η 57η διοργάνωση του κορυφαίου θεσμού, έκανε σημαία και τίτλο της
έκθεσης αυτό το μότο της και από την αρχή φανέρωσε την πρόθεσή της η Μπιενάλε
αυτή να φέρει πιο κοντά το κοινό και την τέχνη. Και τα κατάφερε, κατά τη γνώμη
μας, με τέχνη, πολλή τέχνη που έπρεπε να την ακουμπήσεις, να την περπατήσεις,
να την ακούσεις, να τη μυρίσεις. Να χορέψεις, να βραχείς, να βουλιάξεις ή να
αναδυθείς, να ισορροπήσεις, να γευτείς, να είσαι ο θεατής αλλά κυρίως να γίνεις
εσύ ο «χρήστης» των εγκαταστάσεων…

Σ’ αυτόν τον «περίπατο» και την «περιπέτειά»
μας στα Τζιαρντίνι, που είναι τα μόνιμα περίπτερα των χωρών – «Country
Pavilions in The Giardini» – που περιλαμβάνει η Μπιενάλε, κρατήσαμε αρκετό
φωτογραφικό υλικό για να σας αποδώσουμε, όσο γίνεται, την πρόθεση της
επιμελήτριας Κριστίν Μασέλ να δείξει την τέχνη με αξιοσημείωτη απόσταση από τον
ευαίσθητο, ντελικάτο χαρακτήρα της αλλά κοντά στα μεγάλα καθημερινά πρακτικά
και κυρίως συνειδησιακά προβλήματα. Την τέχνη ως το στερεωτικό της ανθρώπινης
ύπαρξης καλώντας μας να ξανασκεφτούμε αν θέλουμε «ζωή κατά τέχνη» ή «τέχνη κατά
ζωή».

Ξεκινώντας από το περίπτερο της Πολωνίας,
μονόχρωμες επιφάνειες έντονων χρωμάτων στον χώρο «συνομιλούν» με βίντεο και φωτογραφίες
εφήβων σχολικής ηλικίας που χοροπηδούν και παίζουν. Ο καλλιτέχνης Sharon
Lockhart αφιέρωσε το έργο αυτό στα δικαιώματα των παιδιών, με αφορμή την ιστορία του γιατρού Δρ. Korczak που πέθανε το 1942
στο Ολοκαύτωμα και μέχρι τότε περιέθαλψε πολλά παιδιά χωρίς διακρίσεις μεταξύ
Πολωνών και Εβραίων.

Στο περίπτερο του Καναδά ο καλλιτέχνης
Geoffrey Farmer ωθεί με τον επαναστατικό του πίδακα το νερό έξω από τα
εναπομείναντα τείχη του περίπτερου. Ένα παιχνίδι ορίων που σπάνε όταν την ήρεμη
δροσερή πηγή της εισόδου διαδέχεται η δύναμη του εκτοξευμένου νερού που δεν
διαπραγματεύεται το συμβατικό.

Αίσθηση μας προκάλεσε το Γαλλικό περίπτερο που
μετατράπηκε σ’ ένα στούντιο ηχογράφησης. Το έργο του Christian Marclay
επιτρέπει στους επισκέπτες, να ακούσουν μουσική και να ζήσουν την εμπειρία της
μουσικής ηχογράφησης.

Εντυπωσιακό και φέτος, το Κορεάτικο
περίπτερο. Πάμπολλα αντικείμενα και φωτογραφίες από την καθημερινή ζωή στην
Κορέα αποτελούν ένα ατελείωτο αρχείο, που πηγή του έχει τα μικρομάγαζα και
κυρίως τα μπαρμπέρικα. Στην είσοδο του περιπτέρου πρωτοσυναντάς μια τεράστια
ζυγαριά που ζυγίζει έναν βράχο με ένα δεμάτι κουτάκια μπύρας. Σ’ ένα ξεχωριστό
δωμάτιο ένα γλυπτό μιας οικογένειας με απρόσωπους πρωταγωνιστές αποτελεί το
παζλ για να ταιριάξουν εκατοντάδες ρολόγια που αναγράφουν διαφορετικά ονόματα,
περιοχές και ώρες…

Μια σάτιρα της καθημερινότητας είναι το έργο
της Erkka Nissinen και της Nathaniel Mellors
που εκπροσωπούν τη Φινλανδία με τα αυγά animatronic που ξεπηδούν από κρύπτες
και ξετυλίγουν τις περιπέτειες του σκληρού τους βίου.

Ένα από τα πιο σημαντικά, κατά τη γνώμη μας,
περίπτερα της φετινής διοργάνωσης είναι αυτό των Η.Π.Α.. Θα σταθούμε κυρίως
στο πρώτο δωμάτιο της νεοκλασικής Ροτόντας του αμερικάνικου περιπτέρου. Ο Mark
Bradford, ένας καλλιτέχνης που μέσα από την προσωπική του ζωή και την τέχνη του
στηρίζει τη διαφορετικότητα, κατακλύζει το χώρο μ΄ έναν ασφυχτικά μεγάλο όγκο
χαρτόμαζας. Ο θεατής στριμώχνεται για να περάσει και παρατηρώντας από κοντά τα
αχρηστεμένα χαρτιά ξεχωρίζει, μεταξύ άλλων σκουπιδιών, δημόσια έγγραφα
μετανάστευσης. Παρά το «βάρος» της η Αμερικάνικη συμμετοχή τιτλοφορείται
αισιόδοξα Tomorrow Is Another Day.

Στο δικό της «ορίζοντα» μας μεταφέρει η
φωτογράφος Tracey Moffatt με βίντεο και φωτογραφίες στη σειρά, παιγμένες σε
γιγαντοοθόνες που επιβάλλονται μέσα στον μεγάλο σκοτεινό χώρο του περιπτέρου. Η
Αυστραλιανή συμμετοχή παρουσιάζει με έξοχο τρόπο προβλήματα μετανάστευσης,
αποξένωσης, ταυτότητας, σεξουαλικότητας σε μια υποβλητική ατμόσφαιρα που δεν
πρέπει να προσπεράσει ο επισκέπτης της Μπιενάλε.

Ο Γιώργος Δρίβας, ένας εξαιρετικός
καλλιτέχνης, τον οποίο εκτιμούμε πολύ, έδωσε τον καλύτερο εαυτό του και πολλή
προσωπική δουλειά στο Εργαστήριο Διλημμάτων, προκειμένου το έργο του να
δικαιώσει την Ελληνική συμμετοχή. Είναι κρίμα που η τεχνική υποστήριξη δεν
στάθηκε ανάλογη των περιστάσεων και το περίπτερο κατά την επίσκεψή μας ήταν
κλειστό λόγω τεχνικών προβλημάτων.