14 Νοεμβρίου 2024

Ιδανικά απλωμένα. Συνάντηση των συντελεστών του Bougada project με την Καλλιόπη Λιαδή.

Ομαδικό εικαστικό project

Μαρία Βαρελά, Data Altar, 2020. Οπτικοποίηση δεδομένων μέσω της ύφανσης. Μαλλί, χειροποίητο υφαντό σε παραδοσιακό αργαλειό, 100 x 47cm. Φωτογραφία: Θεοδώρα Μαλάμου

Παντού μπουγάδες.

 

Μια διαδραστική και συμμετοχική έκθεση – εγκατάσταση έχει ξεκινήσει από τα τέλη Οκτωβρίου και εξελίσσεται στα μπαλκόνια πολυκατοικιών και νεοκλασικών σπιτιών της πλατείας Βικτωρίας, της οδού Αχαρνών,  της Πλατείας Αττικής, του Αγίου Παντελεήμονα, της Κυψέλης (κάτω από την Πατησίων) και των γύρω πολυπολιτισμικών δρόμων.

 

Οι ένοικοι τους ανοίγουν την πόρτα τους και προσφέρουν το μπαλκόνι τους για να απλωθεί ένα εικαστικό έργο.

 

Το μπαλκόνι μετατρέπεται σε εκθεσιακό χώρο για μια ατομική έκθεση και σκηνικό για μια σιωπηλή, κυματιστή παράσταση, οργανικά ενταγμένη και εναρμονισμένη στο χώρο.

 

Εννέα έργα γίνονται τοπόσημα, παντιέρες, άγγελοι μηνυμάτων και ευφυολογημάτων, προσκλήσεις για μια στιγμιαία ικανοποίηση λαγνείας και περιέργειας, κρεμαστοί κήποι, αρχιτεκτονικά ανάγλυφα, σημεία απόδρασης.

 

Οι εννέα δημιουργοί ( Μαρία Βαρελά, Μαρίνα Βελησιώτη, The Callas, Μαριλία Κολυμπίρη, Σοφία Κουλουκούρη, Eleanor Lines, Θεοδώρα Μαλάμου, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Ίρις Πλαϊτάκη ) που συμμετέχουν στο Bougada Project χρησιμοποιούν αυτά ακριβώς τα υλικά που απαντούμε σε μια αυθεντική μπουγάδα: υφάσματα, κλωστές, κρόσσια, πετσέτες, υφαντά, κεντήματα.

 

Η εμπνεύστρια και επιμελήτρια της δράσης, Θεοδώρα Μαλάμου,  εναποθέτει με ευλάβεια τα έργα τους στο νέο τους περιβάλλον και αφού τα φωτογραφίσει, αναρτά τις φωτογραφίες – μία κάθε εβδομάδα –  σε ειδική σελίδα προσβάσιμη από όλους σε κοινωνικό δίκτυο.

 

Πρόκειται για μια δράση κυριολεκτικής έκθεσης  – στις καιρικές συνθήκες, στη ρύπανση, τα βλέμματα, τον ανοίκειο  χώρο – αλλά και εμπιστοσύνης στον άλλο, γνωστό ή άγνωστο, και στο απρόβλεπτο.

 

Η συνέντευξη που ακολουθεί δίνει την ευκαιρία να απλωθούν κάποιες από τις σκέψεις των δημιουργών για τις Μπουγάδες τους.

Καλλιόπη Λιαδή

 

 

The Callas, In lust we trust, Κέντημα, 2 x 2m.

 

Τι δημοσιοποιεί μια μπουγάδα;

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Μια μπουγάδα μπορεί να προδώσει πολλά στοιχεία για τους ιδιοκτήτες της, την καταγωγή, τις συνήθειες τους, την τάξη τους.

 

Αυτός ο μικρός χώρος απλωμένου σκοινιού αποτυπώνει προσωπικά δεδομένα και όταν αποκτήσει μεγάλη έκταση μπορεί να αποτελέσει ακόμα και έναν παράδοξο τρόπο καταγραφής της ανθρωπογεωγραφίας μιας περιοχής.

 

Με ποια κριτήρια επιλέξατε τα μπαλκόνια για τις εικαστικές μπουγάδες σας;

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Πέραν των πρακτικών κριτηρίων που είχαν να κάνουν με τα απαραίτητα στοιχεία για μια καλή λήψη, εκείνο που επεδίωξα ήταν να υπάρχει πλουραλισμός ως προς την ποικιλία αρχιτεκτονικής και ύφους της περιοχής.

 

Έτσι, στις φωτογραφίες περιλαμβάνονται από το εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο και την καλοδιατηρημένη μονοκατοικία μιας άλλης εποχής, μέχρι την φθαρμένη πολυκατοικία του ’70, το κτίσμα με το μαγαζί στο ισόγειο, το κτίριο στον όμορφο κεντρικό δρόμο αλλά και στο παραμελημένο μικρό στενό.

 

Μαριλία Κολυμπίρη, Body towel, 2020, λάδι & λαδοπαστέλ σε πετσέτα, 135 x 70cm.

 

Ποια διαδικασία ακολουθήσατε για να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των ενοίκων των διαμερισμάτων που έχετε επιλέξει για να απλώσετε τις «εικαστικές» μπουγάδες; Τι είδους σχέσεις δημιουργήθηκαν;

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Η αναζήτηση των χώρων για φωτογράφηση έγινε κατ’ αρχάς με  ενεργοποίηση κάποιων φίλων και γειτόνων που μεσολάβησαν και με σύστησαν σε ιδιοκτήτες διαμερισμάτων.

 

Υπήρξαν βέβαια και περιπτώσεις όπου κινήθηκα αυτόνομα, ψάχνοντας από το μηδέν τους ιδιοκτήτες κτιρίων που μου άρεσαν.

 

Και στις δύο περιπτώσεις, ήταν συγκινητική η ανταπόκριση και η διευκόλυνση που μου παρείχαν οι συμμετέχοντες.

 

Θεωρώ μεγάλο κέρδος ότι όσοι βρεθήκαμε σε αυτές τις φωτογραφήσεις ήρθαμε λίγο πιο κοντά και τώρα γνωρίζω ακόμα περισσότερους κατοίκους της περιοχής που ζω, κάτι που έχει επιβεβαιωθεί εμπράκτως με αστείο τρόπο: έκανα μια φωτογράφηση στην οδό Φυλής όταν ξαφνικά μια περαστική κυρία άρχισε να με φωνάζει με το όνομα μου.

 

Λόγω μάσκας μου πήρε λίγη ώρα να καταλάβω ότι ήταν η διαχειρίστρια μιας  πολυκατοικίας που είχε μεσολαβήσει για μια άλλη φωτογράφηση.

 

Κι εκείνη όμως δεν ήταν σίγουρη από την αρχή ότι επρόκειτο για εμένα.

 

«Αναρωτήθηκα ποιος φωτογραφίζει εδώ πέρα, μετά είδα τί κρέμεται στο μπαλκόνι και λέω η δικιά μας είναι» ήταν τα λόγια της.

 

Σε κάθε περίπτωση πιστεύω πως, όταν η προσέγγιση γίνεται με σεβασμό και ειλικρίνεια, χωρίς καμία υπεροψία, βρίσκονται σύμμαχοι.

 

Σοφία Κουλουκούρη, B-sides, 2017. Kέντημα, μεταξωτό κρόσι, 150 x 80cm.

 

Κατά πόσο, πιστεύετε, έχει επηρεαστεί η εικόνα που έχουν οι άνθρωποι αυτοί για την περιοχή τους – αν έχει υπάρξει κάποιου είδους επιρροή – από τη δράση αυτή;

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Όσο πιο παραμελημένη είναι μια περιοχή τόσο πιο επιφυλακτικοί γίνονται οι κάτοικοι της.

 

Πιστεύω πως στην θετική αντιμετώπιση του δικού μου πρότζεκτ έπαιξε ρόλο ότι ζω στα ίδια μέρη και αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα στην καθημερινότητα μας.

 

Η πιθανότητα να δοθεί μια διαφορετική εικόνα από αυτή που έχει κυριαρχήσει στη συνείδηση του υπόλοιπου κόσμου για τη γειτονιά μας ήταν επίσης σημαντική, καθότι ήταν αρκετές οι φορές που άκουσα τη φράση «ας δείξουμε επιτέλους ότι είναι όμορφα εδώ μήπως και γίνει κάτι».

 

Μαρίνα Βελησιώτη, These boobs are made for watching, χειροποίητο υφαντό, ακρυλικό και μαλλί, 2020.

 

Ποια δυναμική θεωρείτε ότι αποκτά το έργο σας εκτεθειμένο στα φυσικά φαινόμενα και «απλωμένο» μέσα σε πυκνότητα οπτικών ερεθισμάτων του αστικού τοπίου;

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Το έργο δεν είναι πια μόνο του, αυτόνομο.

 

Συνδιαλέγεται και συνυπάρχει με τα στοιχεία γύρω του, τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κτιρίου, το μαγαζί του ισογείου, την διπλανή βεράντα, τα δέντρα που το περιβάλλουν, την κίνηση του δρόμου ή την απουσία της.

 

Κινείται αν φυσάει αέρας ή μένει ακίνητο στην άπνοια. Αποτελεί μέρος του – σε πολλές περιπτώσεις ήδη παράδοξου- ψηφιδωτού της πόλης.

 

Λάκης και Άρης Ιωνάς / The Callas:  Αποσπάται από το ασφαλές περιβάλλον του εκθεσιακού χώρου και βγαίνει μια βόλτα στην καθημερινότητά μας.

 

Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη:  Συνδιαλέγεται με την πόλη, με τα χρώματα και τις υφές της. Στις φωτογραφίες της Θεοδώρας το κέντημα φαίνεται να λειτουργεί ταυτόχρονα ως στοιχείο του backdrop συνεισφέροντας ισότιμα στην τελική σύνθεση της εικόνας, όπως π.χ. τα κλειστά παντζούρια αλλά και σαν ένα διακριτικό διακοσμητικό στοιχείο που μπορεί κανείς και να προσπεράσει εύκολα.

 

Μαριλία Κολυμπίρη: Εκτεθειμένο στο δημόσιο χώρο αποκτά μια διαφορετική υπόσταση, γίνεται ένα με το αστικό τοπίο και το συνδιαμορφώνει. Ο διάλογος μεταξύ τέχνης και αρχιτεκτονικής έχει μεγάλο ενδιαφέρον και είναι κάτι που επετεύχθη στο συγκεκριμένο εγχείρημα.

 

Eleanor Lines: Το συγκεκριμένο έργο φτιάχτηκε ειδικά γι’ αυτό το πρότζεκτ. Καθότι ήξερα ότι θα φαινόταν από μακριά και από το δρόμο χρησιμοποίησα ένα μεγάλο μοτίβο, σε συνάφεια με το αρχιτεκτονικό μέγεθος του κτιρίου και σε αντίθεση με τα μικρότερα έργα που συνήθως κάνω.

 

Η έκθεση του σε φυσικά στοιχεία όπως ο άνεμος του δίνει μεγαλύτερη ευελιξία και το συνδέει περισσότερο με το ύφασμα και τον ρουχισμό που συνήθως βλέπει κανείς απλωμένα.

 

Καθώς το έργο σχετίζεται με σχέδια και σχήματα από την τοπική αρχιτεκτονική, είναι ωραίο που  βρέθηκε ξανά σε ένα συναφές περιβάλλον.

 

Ίρις Πλαϊτάκη: Η δουλειά μου έχει πολύ να κάνει με την μνήμη που κουβαλάει η ύλη, οπότε ιδανικό πλαίσιο θεωρώ πάντα το πραγματικό lived in space από οποιοδήποτε white cube.

 

Μαρία Βαρελά: Το bougada project είναι μια έκθεση με φοβερή δυναμική γιατί εκθέτει τα έργα στο δημόσιο χώρο, το φυσικό δημόσιο χώρο της πόλης και ταυτόχρονα το διαδικτυακό δημόσιο χώρο των κοινωνικών δικτύων.

 

Το έργο μου, Data Altar, το είδα και εγώ ως θεατής μέσα από τη σύνθεση που δημιούργησε η Θεοδώρα Μαλάμου.

 

Το μπαλκόνι που επιλέγει, η απόσταση που θα πάρει ο φακός της από το κάθε έργο, τα χρώματα της πόλης από τις γλάστρες, τα γκραφίτι μέχρι τα κάγκελα και τα κουφώματα του κάθε κτιρίου, δημιουργούν ένα μοναδικό κάδρο.

 

Ο θεατής καλείται να κοιτάξει εκ νέου την πόλη, εστιάζοντας στα σημεία που προσπερνά καθημερινά και ειδικά σε γειτονιές που επιλέγει να απορρίπτει.

 

Μαρίνα Βελησιώτη: Η μπουγάδα από μόνη της σε καθιστά αδιάκριτο. Πάντα θα κοιτάξεις την μπουγάδα ενός γείτονα, ενός σπιτιού που περνάς από κάτω.

 

Έτσι και το έργο μου, που απεικονίζει ένα  κομμάτι γυμνού γυναικείου σώματος, θέλει να το κοιτάξεις, κλέβοντας για λίγο την προνομιακή θέση μιας μπουγάδας και είναι εκεί για όλα τα αδιάκριτα βλέμματα.

 

Σοφία Κουλουκούρη: Τα έργα γεννιούνται από τη ζωή και αν θέλουμε να πιστεύουμε στον κοινωνικό χαρακτήρα της τέχνης, προορίζονται για τη ζωή.

 

Η κλινική συνθήκη του white box τοποθετεί τα έργα σε μια σφαίρα προνομιακής παρατήρησης που αφενός τα δομεί σαν «υψηλά»  αφετέρου τα αποκόπτει από καθετί απτό ακόμα και αν σε αυτό αναφέρονται.

 

Η έκθεσή τους στην αστική σφαίρα της οποίας ουδείς και όλοι έχουν την καλλιτεχνική επιμέλεια, τα καθιστά εκ νέου  αναλώσιμα και διαπερατά, αλλά τα επιστρέφει (επιτέλους!) στο πυκνό δίκτυο σχέσεων του βιωμένου του οποίου ήταν αρχικά αναπόσπαστο κομμάτι.

 

Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Parasol, 2020. Κέντημα σε βαμβακερό ύφασμα, 500 x 300 cm.

 

Τι μελωδία θα ήθελε ν’ ακούει η μπουγάδα σας όσο βρίσκεται απλωμένη;

 

Σοφία Κουλουκούρη: Υπάρχει μια τάση της σύγχρονης φιλοσοφίας που λέγεται «αντικειμενοστραφής οντολογία» ( Γκράχαμ Χάρμαν, Μπρούνο Λατούρ, κα ) σύμφωνα με αυτήν τα αντικείμενα είναι δρώντες και καθοριστές της πραγματικότητας όσο και ο άνθρωπος, χωρίς όμως να έχουν βούληση.

 

Συνεπώς, μακάρι να ‘ξερα τι θα ήθελε να ακούει η μπουγάδα μου όσο βρίσκεται απλωμένη, αλλά δεν ξέρω.

 

Μαρίνα Βελησιώτη: Ennio Morricone, The Good the Bad And The Ugly o.s.t..

 

Ίρις Πλαϊτάκη: Αγαπώ αυτή την ερώτηση. Το τραγούδι “Twiggy Twiggy” των Pizzicato Five.

 

Μαριλία Κολυμπίρη:  Η μελωδία που θα μπορούσε να ακολουθήσει μια απλωμένη μπουγάδα θα ήταν για μένα μια μελωδία κλασικής μουσικής.

 

Έχει όσο νοσταλγικό χαρακτήρα αρμόζει στα εκλιπόντα αντικείμενα ( οθόνες κ.λ.π. ) αλλά και μια αισιόδοξη χροιά που σε κάνει να πιστεύεις πως ίσως για λίγο ελευθερώθηκες από τα δεσμά που ο ίδιος είχες χτίσει.

 

Λάκης και Άρης Ιωνάς / The Callas: Θα άκουγε τις κραυγές, τους ψιθύρους και τα όνειρα από όλα τα γειτονικά διαμερίσματα.

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Ένα θλιμμένο ανατολίτικο τραγούδι που ξεχύνεται από κάποιο παράθυρο στην Αχαρνών. Ακόμα ψάχνω πώς λέγεται.

 

Ίρις Πλαϊτάκη, Κόδρου ως ζακέτα haori. Μεταξοτυπία σε βαμβακερό ύφασμα, 2016.

 

Περιγράψτε μας σε μια πρόταση ποια θα ήταν για εσάς η ιδανική μπουγάδα.

 

Ίρις Πλαϊτάκη: Η ιδανική μου μπουγάδα είναι μια πραγματική, αυτή των παιδικών μου αναμνήσεων, όταν τα καλοκαίρια που ερχόμασταν στην Ελλάδα από την Αμερική ανέβαινα στην ταράτσα της πολυκατοικίας με τη γιαγιά μου ή τη θεία μου Τασία για να απλώσουμε ρούχα και σεντόνια με ζέστη και φόντο το ατελείωτο γαλάζιο.

 

Μάλλον αγγαρεία μου φαινόταν τότε. Τώρα, μόνο νοσταλγώ αυτή την αθωότητα όπως και αυτά τα δύο πρόσωπα.

 

Σοφία Κουλουκούρη: Με αυτό το πρότζεκτ της Θεοδώρας Μαλάμου ανακαλύπτω ότι η ιδανική μπουγάδα είναι αυτή που ακόμα δεν μπορώ να διανοηθώ και που θα ανακαλύψουμε όλοι στο επόμενο ποστ!

 

Κατά τα άλλα για μένα η μπουγάδα είναι μια μικρή ευτυχία της όσφρησης.

 

Μαρίνα Βελησιώτη: Η ιδανική μπουγάδα βρίσκεται σε μια πεδιάδα κάπου κοντά στο Τούσον της Αριζόνας. Πολλά μέτρα σκοινί πολλά μέτρα λευκό ύφασμα, στερεωμένο σε κάκτους Σαγκουάρο.

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Η ιδανική μπουγάδα κινείται στα άκρα, μετατρέποντας το μπαλκόνι σε θεατρική σκηνή, πιάνει το μπουγαδόσκοινο στη δορυφορική κεραία, απλώνει από ρούχα και σεντόνια μέχρι λούτρινες κούκλες, ενώ τα Χριστούγεννα καλύπτεται με λαμπάκια.

 

Eleanor Lines, Aegis, 2020. Μεταξοτυπία σε ύφασμα, 245 x 160 εκ.

 

Μαριλία Κολυμπίρη: Η ιδανική μπουγάδα θα μπορούσε να ήταν με οτιδήποτε λαμβάνει χώρα στη ζωή μας και τελικά το αποκαλούμε κουραστικό…

 

Μια μπουγάδα λοιπόν, με οθόνες, με πολλών ειδών κινητά και τάμπλετ τα οποία χάσαν τη λειτουργία τους, θεωρώ πως θα ήταν εξαιρετική.

 

Μαρία Βαρελά: Η πιο διασκεδαστική μπουγάδα που άπλωσα ποτέ ήταν στο μπαλκόνι του Velvet Office, μέρος του LUST Party #3. Το έργο Milk me (2012) παρουσιάστηκε με τη μορφή μπουγάδας και αποτελούνταν από τροποποιημένους στηθόδεσμους με θηλές σιλικόνης.

 

Η μπουγάδα παρέμεινε απλωμένη για όσο έπαιζαν μουσική οι μπάντες Victory Collapse, Trinity Twins, Monday Night Fever.

 

Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη: Προσπερνώ την ευκαιρία να πω κάτι ( πιο ) εξυπνακίστικο για να τονίσω ότι η ιδανική μπουγάδα αν και απαντάται σπάνια, υπάρχει και είναι αυτή που δεν έχει μονές κάλτσες! Και κατά την παραμονή στην απλώστρα ακούει μάλλον αμανέδες.

 

Λάκης και Άρης Ιωνάς / The Callas: Η ιδανική μπουγάδα θα ήταν ένα σχοινί απλωμένο από τον Λυκαβηττό μέχρι την Ακρόπολη.

 

Η επιμελήτρια του Bougada project Θεοδώρα Μαλάμου. Φωτογραφία: Μίνως Ντοκόπουλος

 

Ποια είναι τα σχέδια σας για τις μπουγάδες σας; Πως φαντάζεστε ότι θα εξελιχθεί το στέγνωμα τους;

 

Θεοδώρα Μαλάμου: Το ιδανικότερο θα ήταν οι μπουγάδες να στεγνώσουν σε χαρτί, κυριολεκτικά. Θα ήθελα το πρότζεκτ να κλείσει με την έκδοση ενός καταλόγου όπου θα παρουσιάζονται τα έργα των καλλιτεχνών απλωμένα στα μπαλκόνια, μαζί με ένα μέρος του υπόλοιπου φωτογραφικού αρχείου από την καταγραφή της περιοχής.

 

Το αν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί, θα φανεί στην πορεία…

 

Επιμέλεια: Θεοδώρα Μαλάμου

Η δράση Bougada ολοκληρώνεται στα τέλη Δεκεμβρίου. Μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ:

Facebook: Athenslaundry_bougada, Instagram: @athenslaundry_bougada

* Οι φωτογραφίες με τις απλωμένες εικαστικές Μπουγάδες είναι της Θεοδώρας Μαλάμου

 



 

 

Η Καλλιόπη Λιαδή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και κατάγεται από τη Χίο.

Σπούδασε ζωγραφική στο Brooklyn College (CUNY) στη Νέα Υόρκη (1990-1995) και έχει κάνει πολλές διαφορετικές διαδρομές στο χώρο της δημιουργικής έκφρασης.

Όσες ολοκληρώθηκαν είχαν αίσιο τέλος, ενώ κάποιες εξελίσσονται ακόμα.

Σημαντικοί σταθμοί αποτέλεσαν η εγκατάσταση της στη Χίο και η δημιουργία της πολιτιστικής δράσης «Αίθουσα Τεχνών Καλλιόπη» (2006 – 2014).

Τα τελευταία χρόνια μπήκε στον κόσμο της αφηγηματικής τέχνης που τώρα εξερευνά δημιουργώντας πια εικόνες με τον προφορικό λόγο.

Συνεργάστηκε με την πολιτιστική ιστοσελίδα “Απλωταριά”, κυρίως, ως παραγωγός της εκπομπής-podcast “Ανοιχτά Ημερολόγια” (2015-2018).

Από το 2018 η εκπομπή μεταδίδεται κάθε Πέμπτη, 8-9μ.μ., στο διαδικτυακό “Πορτοκαλί Ραδιόφωνο”.

Από το 2016 συντονίζει εικαστικά εργαστήρια για παιδιά στην “Ομάδα έκφρασης και παιχνιδοπλασίας Αερικό”.